Adviseur aan het woord: Johannes Lankester

Vlijtig gaan vele werkgroepen aan de slag met deze vraag. Er worden adviezen gevraagd van technische partijen en allerhande netwerken worden betrokken om plannen te smeden. Vervolgens hebben we in Fryslân ook antwoord op de vraag hoe gaan we dat betalen. Via verschillende instanties kunnen financieringen aangetrokken worden en ook deze vragen laten zich steeds beter beantwoorden.

Er is echter een nieuwe vraag tevoorschijn gekomen waar nog geen pasklare antwoorden voor zijn. Het lijkt erop dat de warmtenetten voor minimaal 50% in publieke handen moeten komen volgens de minister van EZK. Maar waar zijn deze publieke handen dan?

Hoge energieprijzen

De hoge energieprijzen creëren een behoefte om de markt onder controle te houden. Aan alle kanten worden oplossingen bedacht. Prijsplafonds, potjes hier en potjes daar. Voor de korte termijn is dat natuurlijk te prijzen voor degene die het betreft. Voor de lange termijn is het misschien verstandig om onszelf de vraag te stellen of we dit wel zo moeten willen.

Voor veel mensen is het niet meer te overzien. Waar te beginnen, welke regeling werkt wel en niet. Welke techniek moeten we kiezen, welke installatie en welke installateur? Terwijl we vast blijven houden aan de vrije markt voor elektriciteit is dat voor warmte anders. Er ontstaat dan een verschillend speelveld voor verschillende energiebronnen.

Wanneer gemeenschappen het dorp collectief van het gas willen halen wordt het duidelijk dat de natuurkundige wetten zich niet laten sturen door marktmodellen. Waterstof is een mooie oplossing maar ergens moet wel elektriciteit opgewekt worden. De warmte in warmtenetten moet ook ergens vandaan komen. Een warmtepomp draait wel op stroom.

Wie neemt de regie?

Hoewel er technisch nog veel uit te zoeken is, zijn er wel antwoorden te vinden op de hoe vraag. Wie gaat er vervolgens mee aan de slag wordt steeds ingewikkelder. Vanuit veel gemeenschappen is het antwoord wel duidelijk. Veel dorpen willen als gemeenschap de regie nemen en samen met partners aan de slag. Er zijn marktpartijen te vinden om de zaken aan te leggen en door te rekenen. Wie aan de publieke kant de uitgestoken hand kan beantwoorden, is echter nog niet duidelijk.

• Misschien is het wel beter eerst de wie vraag te stellen.
• Met wie kunnen de duurzame dorpen zakendoen als ze de plannen klaar hebben?
• Wie neemt de telefoon op als publiek energiebedrijf?
• Wie is verantwoordelijk voor het antwoord op deze vraag?

Wie het weet mag het zeggen.

Tekst: Johannes Lankester, voor Doarpswurk