• Home
  • »
  • Uitgelicht
  • »
  • Gezond eten uit eigen tuin

Gezond eten uit eigen tuin

Sjoerd en Pytsje van der Hem uit Jorwert volgden dit jaar bij Doarpswurk de jaaropleiding Friese Permacultuur Landbouw. Op 18 december was de afronding met de presentatie van hun tuinontwerp, de Tuin van de Toekomst.

De broer en zus zijn altijd al veel met de tuin en dieren bezig geweest. Bij de ouderlijke boerderij in Jorwert ligt een grote moestuin en fruitbomen en houdt Sjoerd schapen, kippen en varkens. Pytsje (27) werkt graag in de tuin, naast haar werk als orthopedagoog. Sjoerd (23) volgde een deel van de opleidingen milieukunde en voedingsmiddelentechnologie en deed veel ervaring op in de horeca, onder meer met het zelf slachten en verwerken van dieren. Toen hij begin dit jaar samen met zijn compagnon Rik Cosijn het bedrijfsrestaurant ‘De Ohm van Emma’ in het bedrijvencentrum Emmastate in Leeuwarden startte, viel het plaatje samen: producten uit hun eigen tuin en van hun eigen dieren serveren en verkopen in het restaurant. Lokaal voedsel zonder het gebruik van kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen.

De basis van hun tuin is permacultuur. ‘Het is niet te vergelijken met een standaard moestuin’, legt Pytsje uit. ‘Bij permacultuur gaat het om de diversiteit en de samenhang. De basis van permacultuur zijn fruit- en notenbomen met daar onder en tussen bessenstruiken en eetbare vaste planten. Het geheel versterkt elkaar. En tussen deze vaste bestanddelen in, is nog plaats voor eenjarige gewassen.’ Het is een hele andere insteek dan de standaard moestuin of de monocultuur die in de landbouw gangbaar is. ‘Bij de permacultuur maak je veel meer gebruik van het bodemleven die je moet voeden met organisch materiaal, de interactie tussen de planten en de zon en wind.’

Toen Sjoerd en Pytsje het besluit hadden genomen om hun gezamenlijke hobby te professionaliseren, zochten ze naar een opleiding met verdieping. Die vonden ze in de opleiding Friese Permacultuurlandbouw van Netwerk Duurzame Dorpen. De cursus werd verzorgd door Taco Blom van de Permacultuurschool Nederland en Bregje Hamelynck van Zelfoogsttuin Ús Hôf en was bedoeld voor agrariërs en andere belangstellenden die een productietuin willen beginnen. ‘In de cursus is de theorie van de permacultuur vertaald naar het Friese klimaat. Het was een combinatie van theoretische kennis en praktische toepassing op je eigen situatie.’ Eindproject was het ontwerp van een eigen productietuin. Sjoerd en Pytsje ontwierpen een tuin van een halve hectare die ze in gebruik willen nemen naast het al bestaande erf.

Pytsje wil zich naast de groente- en fruitopbrengst uit de tuin ook verdiepen in geneeskrachtige kruiden en cursussen gaan verzorgen. Ze wil haar enthousiasme over het verbouwen van eigen voedsel delen met de rest van Fryslân. En als orthopedagoog denkt ze ook na over een vorm van coaching. ‘De tuin als rustpunt, dat lijkt me wel wat. Mijn ideaal is om een vaste baan van een paar dagen in de week te combineren met een eigen bedrijf rond de tuin.’

 

Het restaurant De Ohm van Emma trekt al veel bezoekers die enthousiast zijn over de soepen en andere gerechten die Sjoerd maakt van de producten van zijn eigen dieren en tuin. Geen kaart met driegangenmenu, maar het ‘Jorwerter streekmenu’: een buffet van producten die op dat moment beschikbaar zijn. ‘En daar vertel ik dan het verhaal over permacultuur bij. Natuurlijk koop ik ook wel producten aan – van biologische boeren uit de regio – want de tuin is nog in een beginfase.’

Het concept van permacultuur en de productie van eigen voedsel is breed toepasbaar, stellen ze. Eigenlijk zou ieder dorp wel een dorpstuin gebaseerd op permacultuur kunnen hebben. Dat vergt relatief weinig tijd – veel minder dan een ‘standaard’ moestuin waar je voortdurend aan het schoffelen bent – en levert na verloop van tijd een keur aan eigen groenten en fruit op. ‘Mensen moeten zich weer bewust worden wat je allemaal uit je tuin kunt halen’, zegt Pytsje. ‘En mensen moeten weer leren eten’, vult haar broer aan. ‘Geen supermarkteten waar geen voedingswaarde meer in zit, maar echt eten van goede bodem.’

 


Tekst: Ida Hylkema, voor Doarpswurk
Foto’s: Pytsje van der Hem & Johannes de Jong